โรงพยาบาลใหญ่จะมีความแออัดน้อยลง ถ้าบริการปฐมภูมิใกล้บ้านมีคุณภาพ

คุณหมอโกมาตย์ จึงเสถียรทรัพย์ เขียนไว้ว่า
ทำไมต้องสร้างระบบการดูแลสุขภาพปฐมภูมิใกล้บ้านให้เข้มแข็ง
(เขียนไว้ในสถานการณ์ที่ระบบบริการปฐมภูมิถูกทอดทิ้งและขาดการเหลียวแล)
-------------------------------------------------------------------
1) บริการปฐมภูมิเป็นระบบที่จะกระจายอยู่ใกล้บ้าน ทุกคนสามารถเข้าถึงได้ไม่ว่าจะยากดีมีจน
2) บริการปฐมภูมิอยู่ใกล้บ้าน จะทำงานส่งเสริมสุขภาพได้ดี เพราะสุขภาพดีเป็นผลลัพธ์จากพฤติกรรม ความเป็นอยู่และสิ่งแวดล้อมมากกว่าที่จะเป็นผลลัพธ์จากการใช้เทคโนโลยีทางการแพทย์
3) ความเจ็บป่วยมากกว่าร้อยละ 90 สามารถรักษาให้หายได้ด้วยบริการปฐมภูมิและการดูแลสุขภาพตนเองในระดับครอบครัวและชุมชน
4) ระบบบริการปฐมภูมิเป็นจุดติดต่อเริ่มแรกที่ให้คำปรึกษาแนะนำและเข้าถึงบริการในระดับอื่นๆ
5) บริการปฐมภูมิดูแลความเจ็บป่วยเรื้อรังได้ดี เพราะติดตามดูแลได้ต่อเนื่องและมีความสัมพันธ์ใกล้ชิดและให้การดูแลได้ทั้งครอบครัว
6) โรงพยาบาลใหญ่จะมีความแออัดน้อยลง ถ้าบริการปฐมภูมิใกล้บ้านมีคุณภาพ
7) แพทย์ผู้เชี่ยวชาญในโรงพยาบาลใหญ่จะมีเวลาดูแลผู้ป่วยที่มีปัญหาแทรกซ้อนได้ละเอียดถี่ถ้วน
 ระบบปฐมภูมิสามารถติดต่อประสานงานและอำนวยความสะดวกเมื่อจำเป็นต้องไปโรงพยาบาลใหญ่ เช่น การนัดหมาย การเตรียมตัวของผู้ป่วย หรือการขอข้อมูลเกี่ยวกับการตรวจรักษา
9) ระบบบริการในโรงพยาบาลใหญ่เน้นการตรวจรักษาเฉพาะทาง ขาดความเข้าใจชีวิตความเป็นอยู่ของผู้ป่วยได้ ระบบบริการปฐมภูมิช่วยเสริมส่วนนี้ได้ดี
10) ผู้ป่วยจะเสียเวลาและค่าใช้จ่ายในการเดินทางน้อย
11) การแก้ปัญหาและเยียวยาความทุกข์ที่เกิดจากโรคและความเจ็บป่วยนั้นบ่อยครั้งต้องการการดูแลและความร่วมมือจากครอบครัว บริการระดับปฐมภูมิเป็นบริการที่ใกล้ชิดกับครอบครัวที่สุด
12) ความเจ็บป่วยเล็กน้อยที่ยังไม่สามารถวินิจฉัยได้ชัดเจน ระบบบริการปฐมภูมิช่วยในการดูแลและติดตามอาการและความเปลี่ยนแปลงของโรคได้ใกล้ชิดเพื่อการวินิจฉัยที่ชัดเจนขึ้นได้
13) โรคบางอย่างเป็นสิ่งที่สังคมรังเกียจ การเยียวยาความทุกข์ที่เกิดจากสังคมนี้ต้องทำงานใกล้ชิดกับชุมชนเพื่อลดความรังเกียจเดียดฉันท์และส่งเสริมให้ชุมชนให้โอกาสแก่ผู้ป่วย
14) ชุมชนไม่ได้เป็นภาชนะว่างที่ไร้ซึ่งศักยภาพในการจัดการปัญหาสุขภาพของตนเอง ระบบสุขภาพชุมชนอาจสามารถสร้างเครือข่ายการช่วยเหลือดูแลกันให้เข้มแข็งขึ้นได้
15) สุขภาพดีมีรากฐานมาจากครอบครัวและชุมชนที่เข้มแข็ง ระบบสุขภาพปฐมภูมิมีภารกิจสำคัญคือการสร้างเสริมระบบสุขภาพชุมชนให้มีศักยภาพ เข้มแข็งและพึ่งตนเองได้
16) การสามารถเข้าถึงบริการสุขภาพที่ดีเป็นสิทธิพื้นฐานของทุกคน และเป็นไปไม่ได้ที่จะให้ทุกคนได้รับบริการสุขภาพที่ดีด้วยการรวมศูนย์บริการไว้ที่โรงพยาบาลใหญ่ในเมือง ทุกคนมีสิทธิ์ที่จะมีบริการดีใกล้บ้าน
17) การพัฒนาด้านสุขภาพของประชาชนเป็นภารกิจที่ต้องอาศัยความร่วมมือจากภาคส่วนต่างๆ ระบบการดูแลสุขภาพปฐมภูมิเป็นระบบที่เน้นการทำงานแบบบูรณาการที่ผสมผสานทั้งการพัฒนาด้านเศรษฐกิจ สังคมและสุขภาพ
18) ประสบการณ์จากนานาประเทศในการปฏิรูประบบบริการสุขภาพตอกย้ำว่า การปฏิรูปการเงินการคลังของระบบบริการสุขภาพ (health care financing reform) อย่างเดียวไม่เพียงพอสำหรับการสร้างความเป็นธรรม เท่าเทียม และมีคุณภาพบริการที่ดีได้หากปราศจากการสร้างเครือข่ายบริการปฐมภูมิ (Network of primary care providers) ที่เข้มแข็ง